Ageizm to zjawisko społeczne, w którym osoby starsze są dyskryminowane przez młodszych przedstawicieli społeczeństwa. Najczęściej mówi się o nim w kontekście rynku pracy, ale jest również widoczny w innych aspektach życia. Przykładem jest TikTok, który wzmacnia wśród młodzieży rodzaj pogardy w stosunku do osób w bardziej zaawansowanym wieku. Aplikacja sprawia, że użytkownicy zaledwie o kilka lat starsi niż ogół, są traktowani jak seniorzy. Czy małoletność tak bardzo boi się starości, że nawet kilka lat różnicy jest barierą? A może młodzi ludzie są po prostu niedojrzali i nie potrafią pojąć, że starość jest nieuchronna jak śmierć i podatki?
Starość, nie wieczność
Pojawienie się TikToka sprawiło, że młodsi użytkownicy zaczęli demonstrować swoją dezaprobatę dla osób starszych. Aplikacja nie tylko wzmacnia negatywne odczucia do starości, ale za jej sprawą zmienia się definicja pojęcia „stary”. Kiedyś dotyczyło ono seniorów, a dzisiaj określa osoby po trzydziestce.
Negatywne odczucia na temat starzenia się nasilił udostępniony niedawno filtr nazwany „teenage look”, który umożliwia odmłodzenie się na klipie. Okazało się, że pod filmami trzydziestolatków zaczęło wypowiadać się wiele osób młodych. Komentarz, który zyskał 30 000 polubień, brzmiał: „nie chcę się zestarzeć”.
Inna użytkowniczka nagrała wideo, w którym zauważa kolejny aspekt ageizmu. Nastolatki i dwudziestolatki często zwracają się do osób w wieku trzydziestu lat jak do seniorów. Jest to niedorzeczne, ponieważ różnica wieku wynosi kilka lat, ale wydaje się ona nie do pokonania dla współczesnej młodzieży.
Kiedy „stary” znaczy „stary”?
Osoby, które miały więcej lat, zawsze były nazywano starszymi. W przeszłości, jeśli ktoś był stary, to nie zwracano mu na to uwagi publiczne. Jeśli już, to robiono to na osobności. Dzisiaj wszystko odbywa się jawnie za sprawą TikToka, a ludzie starsi zaledwie o kilka lat, poddaje się wręcz ostracyzmowi. Przykładem jest określenie „boomer”. Dotyczy właśnie kogoś, kto ma więcej lat. Jest to słowo pogardliwe, zrównujące osobę starszą do niemodnej, niepodążającej za trendami.
Co ciekawe, to seniorzy również zaczęli pojawiać się na TikToku. Badania prowadzone na Uniwersytecie w Yale pokazały rosnącą liczbę kont osób po sześćdziesiątce. Starsi użytkownicy chcą walczyć z utartymi stereotypami na temat wieku.
Obserwując ageizm, trudno nie dojść wniosku, że jest on po części celowo rozniecany przez ludzi chcących na nim zarobić. Mowa tutaj o firmach kosmetycznych sprzedających swoje produkty w sklepie online bezpośrednio w aplikacji. Użytkownicy nie muszą nawet wchodzić na stronę producenta specyfików.
Po co walczyć ze starzeniem się?
Ashton Applewhite, autor książki „This Chair Rocks: A manifesto againts ageism” twierdzi w wypowiedzi dla serwisu „Wired”, że trzeba odejść od stereotypów. Jednym z nich jest przeświadczenie, że najwięcej wspólnego mamy z równolatkami. To błędne przekonanie, na co dowodem są grupy hobbistyczne na Facebooku, które zrzeszają osoby w różnym wieku.
Walka ze starzeniem się jest z góry skazana na porażkę, a przejmowanie się czymś, na co nie mamy wpływu, prowadzi do pogłębiania stereotypów. Jak reagować na piętno ze strony młodzieży? W ogóle nie reagować, bo przecież wszyscy i tak skończymy tak samo – prędzej czy później.
Źródła:
- Amelia Tait, „”Wired”, „TikTok Is Changing What It Means to Be Old”, 2023
- Amelia Hill, „Guardian”, „Older people using TikTok to defy ageist stereotypes, research finds”, 2022